شهرداری آبادان | تاریخچه شهر آبادان

تاریخچه شهر آبادان

اوپاتان کهنترین نام آبادان است که از دو کلمه (( او )) به معنای آب در زبان محلی و قدیمی و (( پاتان )) به معنای نگهبانان گرفته شده است . دراصل محلی بوده که از آب و رودخانه نگهبانی و مراقبت می نموده اند .

اين جزيره درگذشته "عبادان" نام داشته است، عده ای بر اين باورند که اين نام برگرفته از نام فردی مشهور و پرهيزگار با نام "عباد" است که در اين مکان زندگی می کرده است. ياقوت حموي جزيرة بزرگ آبادان را " ميان رود " نام داده است. ناصر خسرو قبادياني نيز در سال 438هجری قمری آبادان را ديده و آن را توصيف كرده است. جهانگرد معروف عربی، ابن بطوطه نيز در طی سفر خود از جزيره عبادان ديدن کرده است و آنرا قريه ای بزرگ در دشتی صاف و شور معرفی کرده است. در قرون اخير از اين جزيره با عنوان « جزيره الاخضر» نيز ياد کرده اند. آبادان در دوران عباسيان از حالت دهکده خارج گرديد و به شهری کوچک تبديل شد. در طول تاريخ همواره عثمانی و ايران بر سرتصرف اين جزيره در ستيز و نزاع بوده اند اما بالاخره در سال هزار دويست و پنجاه و سه (1874) ميلادی اين جزيره به تملک ايران در آمد. در اواخر قرن سيزدهم هجري قمري آبادان به واسطة وجود صنعت نفت رونق و گسترش يافت. در سال هزارو نهصد و نه ميلادي شركت نفت به دنبال عمليات استخراج نفت در خوزستان پالايشگاه و تصفيه‌خانه‌هاي عظيمي در آبادان ايجاد كرد. در سال هزار و دويست ونود و دو (1913) پالايشگاه آبادان فعاليت خود را با قدرت شروع کرد و بالاخره در سال هزار و سيصد و هفده (1938) پالايشگاه آبادان به بزرگترين پالايشگاه نفت جهان تبديل شد. پس از ايجاد پالايشگاه اهميت اقتصادي، سياسي و بين‌المللي اين جزيره افزايش يافت.در زمان سلطنت رضاشاه پهلوي نام عبادان به آبادان تغيير يافت.

در سال هزار و سيصد و هجده (1939) دانشکده نفت آبادان به عنوان دومين دانشکده کشور(پس از دانشکده فنی تهران) جهت تربيت نيروی متخصص در پالايشگاه آبادان شروع به کار کرد. در سال هزار و سيصد و سی و پنج (1956) جمعيت اين شهر به رقم کم نظير دويست وبيست هزار نفر رسيد که دليل عمده آن شروع به کار پالايشگاه و ايجاد اشتغال و شرايط مساعد اقتصادی در اين شهر بوده است شهر آبادان قبل از حملة‌ عراق به ايران در سال 1359 خورشيدي از شهرهاي بسيار باشكوه و آباد ايران بشمار مي‌رفت. اما با آغاز نبرد هشت ساله پيکره اين شهر آماج حملات دشمنان قرار گرفت و شهر به ويرانه ای بزرگ تبديل شد. در همان ابتدای جنگ تحميلی آبادان به محاصره دشمنان در آمد اما با غيورمردی جوانان ايران زمين طی عمليات ثامن الائمه حصر آبادان شکسته شد اما همچنان اين شهر آماج موشک ها و خمپاره های دشمنان بود. بلافاصله پس از جنگ، کار بازسازی اين شهرستان و پالايشگاه عظيم آن آغاز گرديد. چند سالی است كار بازسازي و نوسازي اين شهر به اتمام رسيده است و..

آبادان مرکز شهرستان آبادان ، در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان واقع است.این شهر مهمترین شهر خوزستان پس از اهواز است.

موقعیت جغرافیایی این شهر در درازای ۴۸ درجه و ۱۷ دقیقه و پهنای جغرافیایی ۳۰ درجه ۲۰ دقیقه و با بلندای ۳ متر از سطح دریا و با پهناوری ۲۷۹۶ کیلومتر مربع است. دارای فرودگاه و بندر است که به دلیل داشتن پالایشگاه نفت و راهبردی بودن و هم مرزی با کشور عراق از زمان جنگ جهانی دوم از پراهمیت‌ترین شهرهای خاورمیانه و ایران بوده‌است.

جمعیت شهر آبادان طبق سرشماری سال ۱۳9۵ برابر با 298090 نفر و جمعیت نسبی در هر کیلومتر مربع ۱۷۱ نفر است که بخشی از جمعیت آن بویژه در مناطق روستایی را ایرانیان عرب تشکیل می‌دهند. در آبادان یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفت جهان قرار دارد. نفت از اغلب مناطق خوزستان با لوله به این شهر میرسد و پس از تصفیه به کلیه جهان صادر می‌شود. نزدیکترین شهر به آبادان، خرمشهر است که حدود ۱۵ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. خاک آبادان را آبرفت رودهای کارون و دجله (که به هم پیوسته‌اند) پدید آورده‌است. شهر آبادان درون خشکی ای است که گرداگردش رود است. این خشکی به جزیره آبادان شناخته شده‌است. شهر آبادان و همچنین بخش اروندکنار و نیمی از شهر خرمشهر در این جزیره‌اند.رودهای گرداگرد آبادان که همگی به خلیج فارس می‌ریزند از دو رود بزرگ‌تر پیشیاد دجله و کارون است. بزرگ‌ترین شاخه‌ای که از برخورد این دو رود پدید آمده‌است اروندرود است. بخش دیگر این رود که در آنسوی این جزیره روان است و اهمیت کمتری دارد بهمن‌شیر خوانده می‌شود. رود بهمنشیر در بخش‌هایی از گذرگاهش کارون هم خوانده می‌شود.

در سال ۱۳۱۴ طی مصوبه شورای وزرای وقت نام عبادان به آبادان تغییر یافت. بخشی از جزیره آبادان در دوره ساسانیان بهمن اردشیر خوانده می‌شده‌است که نام رود بهمنشیر یادگار آن نام کهن است.اوپاتان نیز که نام کهنتر آبادان است امروز بیشتر زیب شرکتها و سازمانها در شهر آبادان است.به دلیل وجود زیارتگاه کوچکی که ادعا می‌شود خضر نبی در آن دیده شده‌است گاهی به این منطقه نام مذهبی جزیرةالخضر هم داده شده‌است.

شهرداری آبادان یکی از قدیمی ترین شهرداریهای کشور است که در سال 1304 تاسیس گردیده و درجه آن 11 می باشد .

شهرداری آبادان دارای سه منطقه شهرداری و 9 سازمان وابسته است.

حکم انتصاب شهردار این شهر پس از پیشنهاد از سوی شورای اسلامی شهر توسط وزیر کشور صادر می شود.

جزیره آبادان در طول دو هزار سال گذشته، همواره آباد و متمدن بوده است و در هر دوره ای از تاریخ باستانی ایران نامی به خود گرفته است در دوره اساطیری و افسانه ای به نام «میسان» بوده، در دوره عیلامی – هخامنشی این جزیره به نام های «مسنه» و «خاراکس» خوانده می شد. از عصر اشکانی تا زمان اردشیر بابکان ساسانی این شهر به نام های «آنتیوح»، «آلکساندر»، «تیگرماه»، «اسکندریه»، «انطاکیه»، «هارک»، «خاراک» و «اسپاسینو» نامیده می شد، که این منطقه را به صورت مرکز استراتیژیک نظامی و اقتصادی و بازرگانی دریایی شمال خلیج فارس در آورده و با ضرب سکه های مخصوص بیش از سیصد سال بر منطقه آبادان، خرمشهر و حوالی بصره و کویت حکمرانی نمودند.

اردشیر با قتل «بندو» آخرین پادشاه دولت مستقل آبادان، نام آن را نیز تغییر داد و در دوره ساسانی به آن«استاذآباد اردشیر» یا «کرخ میسان» می گفتند و پایگاه تجاری بازرگانان چینی و هندی، عرب و روم بوده است. آبادان در دوره اسلامی «عبادان» نامیده می شد و در روایت های محلی و مذهبی «جزیره الخضر» نیز نام داشته است.

نام «عبادان» مأخوذ از «عباد» (پرهیزکار) است، نام باستانی «اوپاتان» که ب معنای مرزداران دریایی است نیز گفته اند؛ «اوپاتان» (او= آب و پاتان از مصدر پاییدن). «بطلمیوس» معروف به پدر جغرافیا، در سده 2 میلادی و «مارسیان» جغرفیدان سده 4 میلادی به ترتیب نام های «آیفانا» و «آیفادانا» را برای آبادان بکار برده اند. احمد مقدسی در باب جغرافیای انسانی «عبادان» می گوید: (عبادانی ها شیعیانی متعصب و موحد و مقید بوده اند).

مردم عبادان با روحیه مهمان نوازی و قناعت خویش، شیرین زبان و فهیم و فرهنگ دوست بوده اند، تندروی هایی نیز در مذهب و عقاید داشته اند. پیامبر اکرم (ص) فرموده است: هر کسی از شما عبادان را دید، در آن رباط بندد، زیرا که این شهر مشتی گل از بیت المقدس است، توفان نوح آن را بدانجا انداخته، روز قیامت به جایش باز خواهد گشت. (احسن التقاسیم فی معرفه الاقلیم، ج 1 ص 163) .

امیر المؤمنین علی (ع) فرموده است: چهار شهر از دنیا از بهشت هستند: اسکندریه، عسقلان، عبادان و قزوین (تاریخ گزیده ص 771)